Recreatiewijzer logo

Kerstvoorstelling Bethlehem (14+)

Foto: Pjotr Wiese

Op 16 november ging Bethlehem, de kerstvoorstelling van cabaretière Janneke Jager, in première in Theaterboerderij Oosterwijtwerd. De muzikale voorstelling zit vol hoop en heimwee met een flinke dosis humor. In de aanloop naar de voorstelling spraken we Janneke over de voorstelling, waarin de vraag ‘wat is thuis?’ centraal staat. De voorstelling is nog te zien tot en met 24 december.

Terug naar huis
Drie jaar geleden verhuisde Janneke Jager vanuit het westen terug naar Groningen. Terug naar huis, want zo voelde het voor de in Uithuizen opgegroeide cabaretière. Ze had heimwee: naar de Groningse nuchterheid, de mensen, het landschap, de Groninger trots. ‘Ondanks de dingen die de Groningers de afgelopen tijd hebben meegemaakt, zoals de aardbevingen, zijn Groningers trots op wie ze zijn en waar ze vandaan komen. Dat herkende ik.’ zegt Janneke daarover.

Volg je hart
Dat ze voor de podiumkunsten heeft gekozen lag voor Janneke niet voor de hand, hoewel ze altijd gevoel voor drama heeft gehad. Ze was altijd bezig met schrijven en zingen, met poëzie en muziek. ‘Als kind al was ik een soort van ‘dramaqueen’, maar dan wel met de kenmerkende Groningse nuchterheid.’ Op advies van haar ouders ging ze studeren; Engels, in Leiden. Toen haar oma overleed, tekende Janneke haar bijzondere levensverhaal op. Een verhaal over hoe belangrijk het is om je hart te volgen. Iets wat zij zelf, kwam ze al schrijvende achter, toen nog niet deed. Een jaar na haar overlijden droeg ze dit verhaal voor aan familie en vrienden en ontdekte ze bij toeval dat ze een voorstelling had gemaakt, en dat ze van het maakproces pas écht gelukkig werd. Vanaf dat moment ging het snel: ze won het Utrechts Cabaretfestival en haalde de kwartfinale van het Leids Cabaretfestival. ‘Toen merkte ik dat dit, de podiumkunsten, cabaret, iets is waar je je vak van kan maken. Dat je dit als pad kan kiezen.’ Een vliegende start kwam haperend tot stilstand toen de coronapandemie zich aandiende. Een grote theatertour werd deels afgezegd en iets nieuws maken zat er op dat moment niet in. Haar scheiding was de druppel: Janneke wilde terug naar huis.

‘Bethlehem gaat over dat thuisgevoel. De centrale vraag in de voorstelling is: ‘wat is thuis, wanneer ben je thuis?’.’ Het zaadje voor de kerstvoorstelling was geplant. ‘Ik ben echt een kerstliefhebber. Het liefst zo uitbundig mogelijk, zoals ze kerst vieren in Amerika.’ Op het Hogeland, waar Janneke opgroeide, bevindt zich het gehucht Bethlehem, de ideale plaats van handeling voor een echte Groningse kerstvoorstelling. ‘De voorstelling heeft wel een andere wending gekregen, niet uitbundig Amerikaans, maar wel mét kerstkoor en een verrassing op het einde.’

Het vinden van de juiste plek om te spelen was nog geen sinecure. Het was niet makkelijk om een geschikte plek te vinden. Uiteindelijk is dat Oosterwijtwerd geworden. Heel passend, want de theaterboerderij heeft wel wat van een herberg weg.’ Hoewel de voorstelling geïnspireerd is door het verhaal over Jozef en Maria, houdt daar de gelijkenis met het bijbelse verhaal ook op. ‘Het is geen christelijk verhaal, en we steken zeker ook niet de draak met het christendom.’ benadrukt Janneke.

Groningse kerstvoorstelling
Het is 2055. De Partij voor Purisme (PvP) heeft zich gevestigd in Winschoten en is belast met de taak om dat wat er nog rest van Nederland te redden. In het land, dat wat provincies armer is en grotendeels onder water staat bovendien, heeft alleen Oost Groningen het hoofd boven water weten te houden. Maar wat te doen met al die klimaatvluchtelingen uit de Randstad?

De partij heeft het antwoord ook niet en zoekt een oplossing middels het programma Neerlands nieuwe Noach. De kandidaten dragen originele manieren aan om een keuze te maken welke vluchtelingen een plek verdienen op het droge. Zoals de kandidaat die voorstelde alleen maar vegetariërs te redden. Een ander stelt voor om alleen met mensen verder te gaan die non-binair zijn. De voorstelling speelt daarmee op luchtige wijze in op het gepolariseerde politieke klimaat van vandaag de dag. De uiteindelijke redder van het land moet het inmiddels volwassen kind zijn van Jozef, en niet Maria, maar haar zus Martha.

Behalve over actuele vraagstukken, gaat de voorstelling dus over de vraag ‘wat is thuis’? Ben je nog thuis als je omgeving onherkenbaar verandert? Wat doen die veranderingen met een mens? En wat maakt dat een plek voelt als je thuis? Vragen die volgens Janneke sowieso al leven bij veel Groningers door de problematiek waarmee ze afgelopen jaren zijn geconfronteerd. ‘Scheuren in huizen, een onveilig gevoel en hulp die te lang op zich laat wachten.’ Een hapklaar antwoord is er natuurlijk niet, en met die antwoorden gaat      het publiek dus ook niet naar huis. Wél met een heleboel nieuwe vragen en gedachten over hoe de toekomst eruit kan zien. ‘Natuurlijk zit de voorstelling vol humor en licht, maar ik wil dat mensen met méér naar huis gaan dan een goed gevoel alleen. Er moet ook iets zijn om het later met elkaar over te hebben.’ 

Het verhaal wordt kracht bijgezet met een serie prachtige nummers van Janneke Jager, die soms komisch van aard zijn, maar nog veel vaker het publiek tot diep in de ziel raken. Het gevoel van heimwee, waarbij verdriet en goede herinneringen hand in hand gaan, wordt voelbaar gemaakt in deze liedjes en raakt het publiek recht in het hart. Het publiek zingt zachtjes mee wanneer een nummer over de trots van de Groninger langzaam overgaat in het Groninger volkslied. Daarmee vormt de muziek de ruggengraat van de voorstelling. Niet alleen dankzij de uitmuntende kwaliteiten van Janneke op vocaal gebied, maar zeker ook door de muzikale ondersteuning door het koor, toetsenist Bas Bons en Galya Sky op cello.

Podcasts
Met bekende(re) Groningers van diverse pluimage sprak Janneke de afgelopen tijd ter voorbereiding op de voorstelling over het onderwerp ‘wat is thuis?’. Van die gesprekken zijn podcasts gemaakt met onder andere artiesten als Marlene Bakker, Frank den Hollander en Wia Buze, en bestuurders, waaronder burgemeester Ben Visser en gedeputeerde Susan Top. 

De podcasts verschijnen de komende tijd op de website www.theaterbethlehem.nl. 

Foto: Pjotr Wiese





Hier adverteren? Neem contact met ons op!